انواع شتاب دهنده ها کدام هستند؟

امروزه استارتاپ های مختلفی در حوزه‌های کاری گوناگون شکل گرفته است که در تلاش برای رفع معضلات و چالش‌های پیش رو می‌باشد. چرا که شروع هر مدل کسب‌وکار و استارتاپ شخصی، بدون شک با چالش‌های بسیاری همراه خواهد بود که اگر افراد توانایی مقابله و ارائه راه‌حل مناسب برای رفع مشکلات را نداشته باشند، نتیجه‌ای جز شکست به دست نخواهد آمد. از این رو نقش مهم و اصلی نهادهای حمایتی و یا همان انواع شتاب دهنده ها در رشد و موفقیت استارتاپ ها مشخص خواهد شد.
در این مقاله از شرکت شتاب دهنده پیشگامان قصد داریم که به توضیح مبحث شتاب دهنده چیست، پرداخته و سپس به معرفی انواع شتاب دهنده ها و توضیح مختصر هر یک بپردازیم.

شتاب دهنده چیست؟

شتابدهنده ها، یک نوع نهاد منسجم بوده که تیم‌های نوآور با ایده‌های بکر و خلاق را انتخاب کرده و در یک دوره چند ماهه مشخص خدماتی را همچون مشاوره، فضای کاری مجهز، سرمایه اولیه و… را ارائه می‌دهد. هر یک از این تیم‌ها که در این دوره آموزشی موفق شود، به یک شرکت نوپا تبدیل می‌شود.

در واقع خدمات شتابدهی استارتاپ بر روی ایده‌های استارتاپی جدید و خلاق که قدرت عمل بالا و سود بسیاری داشته، سرمایه‌گذاری می‌کنند و با ارائه خدمات مشخص و حمایتی، استارتاپ ها را در مسیر رشد و موفقیت به سمت ایجاد یک کسب‌وکار سودبخش همراهی می‌کنند. از این رو شتاب دهنده ها در ازای ارائه خدمات خود، درصدی از سهام شرکت و کسب‌وکار نوپا را از آن خود خواهند کرد. بر این اساس شتاب دهنده ها تمامی ایده‌های نو و خلاق را تحلیل و بررسی کرده و بهترین ایده را که به واقعیت نزدیک و عملی کردنش راحت و پر بازده می‌باشد را انتخاب می‌کنند.

برای کسب اطلاعات بیشتر نسبت به شتاب دهنده ها، مقاله شتاب دهنده چیست را در مجله پیشگامان بخوانید

نخستین شتاب دهنده ها در جهان و ایران چگونه به وجود آمدند؟

اولین شتاب دهنده در ایالت ماساچوست آمریکا به نام شرکت Y Combinator در سال ۲۰۰۵ میلادی شکل گرفت. شرکت Y Combinator محدودیت زمانی مشخصی را برای کار استارت‌آپ ها ‌مشخص کرده بود. از این رو انواع استارتاپ‌ ها وارد این شرکت شده و بعد از دریافت خدمات مشاوره در دوره زمانی مشخص و خاص، از نهاد خارج می‌شدند. تاکنون شرکت وای کامبینیتر بر روی بیش از ۲۰۰۰ استارتاپ‌ سرمایه‌گذاری کرده که مهم‌ترین آن‌ها شرکت‌های Airbnb و Dropbox می‌باشد.

بعد از گذشت مدت زمان کوتاهی، انواع شتابدهنده ها در سرتاسر جهان شروع به کار کردند و نقش مهم و حیاتی را در رشد و پیشرفت استارتاپ ها و تبدیل آن‌ها به شرکت‌های نوپا ایفا کردند. از این رو در اروپا بستر مناسبی برای رشد استارتاپ ها و پیشرفت اقتصادی کشورها فراهم شد.

شروع به کار انواع شتاب دهنده ها در ایران نیز در سال ۱۳۹۳ شکل گرفت. در این سال، آقای سورنا ستاری، معاون علمی و فناوری رئیس جمهور، پیشنهاد برنامه پارک علم و فناوری پردیس را جهت توسعه استارتاپ های کشور و رشد فضای کسب‌وکار نوآور را ارائه داد. بر این اساس طرحی تحت عنوان، برنامه ۱۰۰×۱۰۰ ایجاد شد و با هدف گسترش فرهنگ کارآفرینی و حمایت از استارتاپ های کشور، از ۱۰۰ طرح کارآفرینانه در سطح کلان شهرها حمایت می‌کرد.

از این رو شتاب دهنده آوای تک پردیس، اولین شتابدهنده در دانشکده فنی دانشگاه تهران و تحت نظر پارک علم و فناوری پردیس آغاز به کار کرد. همچنین بعد از آن شتابدهنده دیموند در دانشگاه صنعتی شریف مشغول به فعالیت شده و در جهت گسترش فرهنگ کارآفرینی و حمایت از استارتاپ های نوآور و خلاق به ارائه خدمات می‌پرداخت.

انواع شتاب دهنده ها بر اساس حوزه کاری کدام است؟

هر یک از انواع شتاب دهنده ها، یک برنامه و طرح خاص و منسجمی داشته که طبق آن برای استارتاپ ها امکان پیشرفت و رشد را فراهم می‌کند. از این رو شتاب دهنده ها از اصولی پیروی میکنند که دستیابی به اهداف استارتاپ ها را با توجه به حوزه کاری هر یک فراهم و مهیا خواهد کرد.
بر این اساس شتاب دهنده ها با توجه به شرایط و حوزه کاری به ۶ نوع تقسیم می‌شوند که عبارتند از:

۱. شتاب دهنده عمومی (Horizontal Accelerators)

شتابدهنده عمومی، همان طور که از نامش مشخص است، به دنبال موضوع خاص و محدودی برای استارتاپ ها نمی‌باشد. در واقع این نوع شتاب دهنده به دنبال کسب‌وکاری بوده که مطابق با شرایط مورد نظر خود باشد هستند. از این رو تعداد استارتاپ های بیشتری را می‌تواند جذب و حمایت کند. در واقع شتاب دهنده های عمومی بر روی یک خدمت و یا محصول خاص تمرکز می‌کنند. از این رو این نوع شتاب دهنده ها در حوزه‌های مختلف و متنوعی چون سخت‌افزار، نرم‌افزار، فناوری موبایل، اینترنت، فضای ابری، محصولات سازمانی و… فعالیت می‌کنند.

۲. شتابدهنده تخصصی (Vertical Accelerators)

در مقابل شتاب دهنده های عمومی، نوع شتابدهنده تخصصی می‌باشد که در یک صنعت خاص و مد نظر فعالیت می‌کند. در واقع شتاب دهنده‌های تخصصی به دنبال یک موضوع و ایده خاص بوده و می‌خواهند صرفا شرکتشان بر روی ایده خاص که خروجی عالی دارد تمرکز و فعالیت کنند. این نوع شتاب دهنده در مقایسه با دیگر انواع شتاب دهنده ها موفقیت بیشتری کسب کرده است و به دلیل کار تخصصی، توجه بسیاری از افراد و استارتاپ ها را جلب کرده است.

۳. شتاب دهنده مجازی (آنلاین)

یک نوع جدید از انواع شتاب دهنده ها وجود دارد که صرفاً برنامه‌های خود را به صورت مجازی و آنلاین برنامه‌ریزی و اجرا می‌کند. از این رو تمام کلاس‌ها به صورت مجازی برگزار شده و کاربران با منتورها در تعامل بوده و سوالات را مطرح و مشکلات را رفع می‌کنند. البته مخالفان این نوع شتابدهنده ها نیز بسیار زیاد هستند و معتقدند که شتاب دهنده مجازی، اثربخشی و کارایی شتاب دهنده های حضوری را نخواهد داشت. اما در عین حال می‌توان فایده موقعیت مکانی شتاب دهنده مجازی را مهم‌ترین مزیت آن دانست که امکان فعالیت را در سطح بین المللی فراهم خواهد کرد.

۴. شتابدهنده سازمانی

شتاب دهنده های سازمانی، از انواع استارتاپ ها که زیر مجموعه سازمان‌های بزرگ هستند، حمایت می‌کند. از این رو دلیل نام‌گذاری این نوع شتاب دهنده نیز به خاطر وابستگی استارتاپ ها (Startup) به شرکت‌ها و سازمان‌های بزرگ می‌باشد. بر این اساس شتاب دهنده های سازمانی انواع گوناگونی داشته که هر یک برنامه و طرح خاصی را پیگیری می‌کنند و هر یک مدل تجاری مختلفی نیز دارند. شتاب دهنده های سازمانی به ۳ نوع با برنامه‌های مختلف تقسیم می‌شود که عبارت است از:

• برنامه نوآوری باز Open Innivation

بر طبق برنامه نوآوری باز، از استارتاپ ها دعوت شده تا به عنوان بخشی از یک شرکت بزرگ و مستقل فعالیت کنند. از این رو منابع مالی استارتاپ ها تامین شده و همچنین مشاوره و راهنمایی‌های لازمه و ضروری را نیز دریافت خواهند کرد. به عنوان مثال کمپانی سامسونگ جزو شرکت‌های بزرگی بوده که برنامه شتاب دهنده نوآوری باز را پذیرفته و با نهاد Mobem مشارکت می‌کند.

• پایگاه نوآوری Innivation Outposts

براساس برنامه پایگاه نوآوری، یک دفتر به صورت اختصاصی شروع به کار کرده تا متخصصان و کارشناسان نوآوری سازمانی در آن دفتر به فعالیت بپردازند. وظیفه اصلی این متخصصان و کارشناسان، تحلیل بازار، شناسایی و هدف‌گذاری گرایش‌های جدید می‌باشد.

• برنامه‌ های شتاب دهنده سازمانی خارجی

بر طبق این برنامه، شرکتها برای دریافت بودجه و سرمایه با شتاب دهنده شخص ثالث همکاری و مشارکت می‌کنند. از این رو شتاب دهنده های خارجی توسط یک شخص ثالث اداره و مدیریت می‌شوند. کمپانی بوش از این نوع برنامه شتاب دهنده خارجی بهره می‌گیرد.

۵. شتاب دهنده غیرسازمانی

شتاب دهنده غیرسازمانی نوع دیگر از انواع شتاب دهنده ها بوده که به استارتاپ ها امکان دسترسی به سرمایه اولیه، پشتیبانی، ارتباطات و فرصت‌های شبکه‌سازی را در ازای سهام فراهم خواهد کرد. برنامه‌های این نوع شتاب دهنده‌ فشرده بوده و سرمایه اولیه را در اختیار استارتاپ ها قرار خواهند داد.

۶. شتاب دهنده دولتی

آخرین نوع شتاب دهنده ها، شتاب دهنده دولتی بوده که توسط یک دولت و یا سازمان‌های انتفاعی تامین خواهد شد. تمرکز اصلی این نوع شتاب دهنده ها بر توانمندسازی و حمایت از بنیانگذاران طرح می‌باشد.

کلام آخر
بر طبق مطالب گفته شده که به معرفی انواع شتاب دهنده ها پرداختیم، شتاب دهنده ها انواع گوناگونی داشته که هر یک نیز کارکرد و فعالیت مخصوص به خود را دارد. از این رو تیم‌های فعال استارتاپی باید با توجه به شرایط و حوزه کاری خود به انتخاب یک نوع شتاب دهنده مناسب که به مسیر رشد و موفقیت آن‌ها کمک خواهد کرد، بپردازند. برای استفاده از خدمات پیشگامان میتوانید از طریق راه های ارتباطی ایده خود را در مسیر موفقیت پیش ببرید.