آیا نام استارتاپ به عنوان کسب و کاری که می‌توانید مالک آن باشید برای شما جذاب است؟ آیا اینکه به جای کار کردن برای دیگران بتوانید کارآفرین باشید و کسب و کاری ایجاد کنید، برایتان اهمیت دارد؟ پس بهتر است ابتدا پیش از هر اقدام و تصمیمی با انواع استارتاپ آشنا شوید. آشنایی با انواع استارتاپ ها و تفاوت‌هایی که باهم دارند یک ضرورت است که در این مقاله به آن می‌پردازیم. پس پیشنهاد می کنیم که با شرکت شتاب دهنده پیشگامان همراه باشید.
انواع استارتاپ را بشناسیم
استارتاپ (Startup) نامی است که امروز آن را زیاد می‌شنویم و می‌بینیم. بیشتر ما می‌دانیم که این نام انگلیسی برای پاره‌ای از کسب و کارها به کار می‌رود. بهترین معادل فارسی شناخته شده برای آن واژه «شرکت نوپا» بوده است. نکته جالب در مورد کسب و کارهایی که این نام را می‌گیرند، تفاوت‌هایی است که باهم دارند. بر این اساس لازم است درباره انواع استارتاپ توضیح دهیم تا علت این نامگذاری با وجود تفاوت بین کسب و کارها روشن شود.
استارتاپ کسبوکار کوچک
این استارتاپ ها مقیاسی کوچک دارند و هدف آن‌ها معمولا چندان دوردست نیست. روند کار پیچیده‌ای هم ندارند. این کسب‌وکارها معمولا با سرمایه شخصی یا خانوادگی به راه می‌افتند یا گاه برای آن‌ها از قرض و وام‌های خرد استفاده می‌شود.
استارتاپ های کوچک معمولا ریسک کمتری دارند. همچنین اهداف گوناگونی را می‌توان در این نوع کسبوکار نوپا دنبال کرد. به همین دلیل انواع استارتاپ در مقیاس کوچک پدید می‌آید. تولید و فروش مواد غذایی خاص یا ارائه خدماتی چون آرایشگری می‌تواند نوعی از انواع استارتاپ با مقیاس کوچک باشد. با این حال اگر ایده کسبوکار نو باشد یا محصول و خدمت ارائه شده کمیاب یا بی‌نظیر باشد، شانس موفقیت و رشد استارتاپ افزایش می‌یاید.
هرچند باید در نظر داشت ایده‌های نو همیشه خیلی زود مورد تقلید قرار خواهندگرفت. افرادی که به انواع استارتاپ در مقیاس کوچک فکر می‌کنند معمولا به دنبال کسب درآمدی محدود برای گذران زندگی خود هستند.
بیشتر بخوانید: استارتاپ های آموزشی
استارتاپ کسبوکار بزرگ
استارتاپ های بزرگ نیازمند سرمایه‌های کلان و البته بسیار پرریسک هستند. محور دوام و موفقیت آمیز بودن کار یک شرکت استارت آپ بزرگ نوآوری است وگرنه در بازار رقبا دوام چندانی نخواهد داشت. برای مثال دو شرکت اپل و سامسونگ سال‌هاست که دائم با یکدیگر در رقابت هستند و قطعا بدون توجه به نوآوری هیچ‌یک از آن‌ها نمی‌توانستند در این رقابت دوام داشته باشند.
نیازهای مشتریان باید به‌طور مداوم و به‌روز شناسایی شود. این شناخت به کشف فرصت‌های تازه نیز کمک خواهد کرد که ضرورت بقای یک شرکت بزرگ استارتاپی است. علاوه بر نوآوری نیاز به گسترش جغرافیایی کسب و کار نیز در انواع استارتاپ های بزرگ وجود دارد.
استارتاپ مقیاس پذیر
این استارتاپ ها معمولا به دنبال ترغیب سرمایه‌گذاران هستند زیرا ایده‌های آن‌ها پتانسیلی برای جهانی شدن دارد و اجرای آن معمولا نیازمند سرمایه کلان برای تامین مالی پروژه های دانش بنیان است. البته ایده‌های آنان نیز معمولا ویژگی‌هایی دارد که می‌تواند سرمایه را به سوی خود جذب کند.
شرکت‌هایی مشهور در حوزه فناوری در این دسته از انواع استارتاپ قرار می‌گیرد. برای مثال می‌توان انواع استارتاپ های سیلیکون ولی (silicon valley)، مانند فیس‌بوک و گوگل را نام برد. در این استارتاپ ها هدف علاوه بر کارآفرینی و درآمد، کسب شهرت جهانی است. پس نمی‌توان آن‌ها را مانند کسب‌وکارهای کوچک خانگی محدود به گذران زندگی دانست. تنها با چنین شهرتی است که انواع استارتاپ مقیاس پذیر می‌توانند سرمایه‌گذاران را به سوی خود ترغیب کنند و اعتمادشان را درباره فراوانی سود به دست آورند.
سرمایه‌گذاری در شرکت استارت آپ مقیاس‌پذیر به دلیل ماهیتی که دارد، یا کاملا موفق می‌شود و یا کاملا شکست می‌خورد. به همین دلیل است که گفته می‌شود ریسک سرمایه‌گذاری در چنین استارتاپ هایی بسیار بالاست.
استارتاپ سبک زندگی
«از کاری که دوست دارید امرار معاش کنید.» این شعار کارآفرینان و هواداران استارتاپ سبک زندگی است. در استارتاپ سبک زندگی افراد سعی می‌کنند علائق خود را دنبال کنند و در کنار لذت بردن از کاری که انجام می‌دهند، کسب درآمد هم داشته باشند. در واقع کسب درآمد از لحاظ اولویت‌بندی اهداف در مرتبه دوم یا مراتب بعدی قرار می‌گیرد. در هر صورت در مرتبه نخست هدف‌گذاری قرار ندارد.
می‌توان حدس زد چنین استارتاپی عموما فردی یا مربوط به جمعی کوچک است که نقطه اشتراک افراد آن علاقه‌مندی به فعالیت است. البته در صورتی که در استارتاپ علاقه و انگیزه کافی وجود داشته باشد، می‌تواند توجه و اعتماد سرمایه‌گذاران را جلب کند.
اگرچه هدف نخست استارتاپ سبک زندگی انجام کار مورد علاقه است، تنها حول محور این علاقه نمی‌توان آن را حفظ کرد. کارآفرینان باید حتما به فکر طراحی مدل کسبوکار باشند و برای این کار لازم است از کارشناسان و متخصصان مربوط کمک بگیرند.
استارتاپ قابل خرید
استارتاپ به دلیل ماهیتی که در ایجاد شغل و درآمد دارد، می‌تواند به خودی خود ارزشمند باشد. انواع استارت تاپ را می‌توان ایجاد کرد و به نقطه‌ای مشخص از رشد رساند. سپس می‌توان با فروش آن به سرمایه‌ای کلان رسید.
برای مثال می‌توان یک سایت خبری در حوزه‌ای خاص راه‌اندازی کرد و یا یک فروشگاه اینترنتی دایر کرد و سپس آن را به فروش رساند تا کارآفرین یا مدیری دیگر کار آن را ادامه دهد. استارتاپ های خدماتی نیز می‌توانند موارد مناسبی برای فروش باشند.
بسیاری از افراد توانایی و تخصص راه اندازی استارتاپ را ندارند یا می‌خواهند از صرف هزینه در این راستا پرهیز کنند. به همین دلیل یک استارتاپ را می‌خرند و فعالیت آن را ادامه می‌دهند. با این حال لازم است توان و تخصص لازم را برای ادامه کار داشته باشند تا بتوانند استارتاپ را با کیفیت و سطح درآمدزایی که خریده‌اند حفظ کنند یا پیشرفت دهند.
استارتاپ اجتماعی
دسته‌ای از استارتاپ ها هستند که با اهداف بهبود شرایط اجتماعی شکل می‌گیرند. این استارتاپ ها از جهتی با استارتاپ سبک زندگی شباهت دارند؛ آن هم خارج شدن اهداف مالی از رتبه نخست هدف‌گذاری است.
هدف نخست کارآفرینان در استارتاپ اجتماعی بهبود شرایط زندگی از طریق رفع یک مشکل یا دسته‌ای از مشکلات اجتماعی و عمومی است.
در شرایط فعلی جهان انواع استارتاپ اجتماعی با اهداف خیریه، حفظ محیط زیست، حفظ حقوق مدنی، آموزش، فرهنگ‌سازی و … شکل می‌گیرند. موفقیت چنین استارتاپ هایی با میزان بهبود در اوضاع اجتماعی سنجیده می‌شود. یک نمونه از استارتاپ های اجتماعی موفق «Be My Eyes» است که برای کمک به افراد نابینا در انجام امور روزمره‌شان ایجاد شده است. بسیاری از استارتاپ های خدماتی نیز می‌توانند ماهیت اجتماعی داشته باشند.
استارتاپ ناب
مبدع استراتاپ ناب اریک ریس است که در سال ۲۰۱۱، کتاب استارتاپ ناب (The Lean Startup) را منتشر کرده است. وی با بیان مسئله نوآوری مستمر برای خلق کسبوکار موفق، مفهوم استارتاپ ناب را مطرح کرد. اصل مهم و حیاتی این استارتاپ ها تمرکز بر توسعه محصول و خدمات کسبوکار در مدت زمان کوتاه است. در واقع بازخوردهای مشتریان به توسعه محصول و خدمات در گذر زمان مولفه مهمی در استارتاپ های ناب است.
استارتاپ مواد غذایی
تا به حال این سوال برایتان پیش آمده که استارتاپ مواد غذایی چیست ؟ برای پاسخ به این سوال باید گفت که استارتا‌پ‌های مواد غذایی، کسب و کارهای نوپا و خلاقانه‌ای هستند در حوزه تولید، توزیع، بازاریابی یا سایر مدل‌های کسب و کار در صنایع غذایی فعالیت دارند و با قرار گرفتن در کنار یکدیگر، یک اکوسیستم را تشکیل می‌دهند. شاید این استارتاپ‌ها در آینده تعریف صنایع غذایی را برای بشر تغییر بدهند.
استارتاپ گردشگری چیست؟
استارتاپ گردشگری همانطور که از اسمش پیداست استارتاپی است که در حوزه گردشگری و صنعت ترویسم فعالیت می کند اما فراموش نشود که این استارتاپ هم مانند سایر استارتاپ ها باید ویژگی های یک استارتاپ همچون وجود ایده جدید یا وجه تمایز با نمونه‌های مشابه و همیشه به‌روز و خلاق بودن را داشته باشد. حال که دریافتیم استارتاپ گردشگری چیست به سراغ مقایسه انواع استارتاپ ها می رویم.
مقایسه انواع استارتاپ ها
شرح و تفصیل انواع استارت تاپ تا حدودی شباهت‌ها و تفاوت‌های آن‌ها را برای ما آشکار می‌کند. با این حال قدری شفاف‌تر به مقایسه انواع استارتاپ می‌پردازیم.
1.تفاوت در مقیاس
چنان که دیدیم، برخی از انواع استارتاپ مقیاسی بزرگ و برخی مقیاسی کوچک دارند. برخی دیگر نیز مقیاس‌پذیر نامیده می‌شوند و پتانسیل رشدشان زیاد است. مقیاس یک شرکت استارت آپ را می‌توان بر اساس معیارهایی چون افراد فعال، میزان درآمد و گستردگی شبکه کسبوکار سنجید.
2.تفاوت در هدف
در نگاه عمومی تصور می‌شود هدف‌گذاری تمام استارتاپ ها رسیدن به درآمدهای زیاد باشد. این در حالی است که در استارتاپ های اجتماعی هدف معمولا مالی نیست و در استارتاپ سبک زندگی نیز هدف مالی در اولویت قرار ندارد. اما در استارتاپ هایی که نیازمند جذب سرمایه کلان هستند، کم بودن درآمد به هیچ عنوان توجیه‌پذیر نیست و در واقع بی‌معناست.
3.تفاوت در میزان سرمایه مورد نیاز
برخی از انواع استارتاپ مثلا استارتاپ های کوچک و خانگی یا سبک زندگی می‌توانند تنها با سرمایه‌ای اندک راه‌اندازی شوند. اما استارتاپ های بزرگ یا مقیاس‌پذیر نیازمند سرمایه کلان هستند و معمولا باید آن را از طریق سرمایه‌گذاران راغب تأمین کنند.
4.تفاوت در پتانسیل درآمدزایی
قطعا نمی‌توان از یک کسبوکار کوچک خانگی انتظار کسب درآمد کلان داشت. این در حالی است که کسب‌وکارهای بزرگ معمولا با ایجاد شغل و درآمد برای تعداد زیادی از افراد همراه هستند و این از آن‌ها انتظار می‌رود وگرنه در جلب اعتماد سرمایه‌گذاران موفق نخواهند بود.
بیشتر بخوانید: استارتاپ خدماتی چیست؟
اهمیت دسته بندی استارتاپ ها
دسته‌بندی استارتاپ ها ضرورت دارد زیرا در آغاز هر کار داشتن یک تصویر روشن از هدف، سرمایه مورد نیاز و مسیر رسیدن به هدف لازم است.
همانطور که دیدیم، هر یک از انواع استارت تاپ به حدی از سرمایه نیاز دارد. همچنین باید به نیروی انسانی مورد نیاز برای آن نیز فکر کرد. به‌ویژه اگر قرار است سرمایه و امکانات مورد نیاز برای استارتاپ خود را از طریق سرمایه‌گذاران تأمین کنید، نخستین خواسته آنان از شما این است که روشن کنید قصد راه اندازی چه نوع کسب‌و‌کاری را دارید.
همچنین اینکه هدف یا اهداف استارتاپ چیست باید از ابتدا روشن باشد تا بتوان بر اساس آن نقشه راه را طراحی کرد. اگر نیاز به جذب سرمایه یا کمک و تخصص افراد است، باید آن‌ها را دقیقا در جریان هدف و نقشه راه گذاشت. حتی اگر استارتاپ شما یک کسبوکار کوچک و انفرادی است، حتما باید هدف و مسیر رسیدن به آن برای خودتان روشن باشد.
در راه اندازی استارتاپ باید بسیاری از مسائل دیگر از جمله بازار هدف، تحقیق درباره نیازهای مشتریان، تحقیق درباره رقبا، حتی شرایط اقلیمی و … را در نظر بگیرید زیرا تمام این‌ها در پیشبرد هدف شما تأثیر خواهند گذاشت.
بیشتر بخوانید: استارت آپ های خدماتی فعال در ایران
نتیجه گیری
شش مورد از انواع استارت تاپ را برای شما تعریف کردیم. اگر نگاهی دقیق داشته باشیم می‌بینیم که برخی از استارتاپ ها می‌توانند مشترک باشند. برای مثال یک استارت‌آپ کوچک و خانگی می‌تواند ماهیت سبک زندگی هم داشته باشد. مهم شفافیت هدف و مسیر رسیدن به هدف است که شما را در استارتاپتان راهنمایی می‌کند.