راه‌اندازی یک کسب و کار برای جوان‌های ایرانی یک ارزش به حساب می‌آید؛ به همین دلیل بسیاری از آن‌ها بعد از اتمام تحصیلات یا حتی در حین آن، به توسعه کسب و کار خودشان فکر می‌کنند. البته فرایند تجاری سازی ایده و محصولی که در ذهن دارند، چندان هم ساده نیست و آن‌ها را با چالش‌های بسیاری مواجه می‌کند.
دانش و آگاهی در مراحل تبدیل ایده به کسب و کار سودده، یکی از مهم‌ترین روشهای مقابله با چالش‌ها و حل آن‌هاست. وقتی بدانید فرایند تجاری سازی چیست و باید چه مسیری را برای عرضه محصولات یا خدماتتان به بازار مصرف طی کنید، از مسیر درست منحرف نمی‌شوید و می‌توانید به اهدافی که برای کسب و کارتان تعیین کرده‌اید، برسید. در این مقاله از شرکت شتابدهنده پیشگامان ، راهنمای تجاری سازی محصول را به شما ارائه می‌دهیم و درباره مراحلی که بین ایده‌پردازی تا فروش در بازار وجود دارد، صحبت می‌کنیم.
فرایند تجاری سازی چیست؟
پیش از هرچیز لازم است بدانید که تجاری سازی چیست. به بیان ساده، تجاری سازی یعنی ایده‌ای را پیدا کنید که یکی از نیازهای تمام یا بخشی از جامعه را برآورده می‌کند. سپس آن را به محصولات یا خدمات قابل عرضه تبدیل کنید، برای آن بازاریابی انجام بدهید و در نهایت آن را به فروش برسانیدو سود به دست آورید.
تعریفی که پیش از این ارائه دادیم، فرایند تجاری سازی را هم توضیح می‌دهد. این فرایند همان گام‌هایی که بین توسعه ایده تا فروش محصول یا خدمات و حتی خدمات پس از فروش آن‌ها برمی‌دارید را در بر می‌گیرد.
فرایند تجاری سازی برای کسب و کارهای مختلف
روشهای تجاری سازی با توجه به نوع هر کسب و کار متفاوت است. به عنوان مثال مسیر کسب و کاری که قرار است اختراع جدیدی که تاکنون در بازار مصرف وجود نداشته را به مخاطبان بفروشد با مسیر کسب و کاری که محصول موجود در بازار را به شیوه‌ای نوین ارائه می‌دهد، کاملا متفاوت است. بیایید با ذکر یک مثال این تفاوت را بیشتر بررسی کنیم.
دیجی کالا اولین فروشگاه اینترنتی بزرگ ایران بود و مفهوم «خرید اینترنتی» را برای اولین بار در ایران مطرح کرد. مردم تا پیش از دیجی کالا خریدهایشان را حضوری انجام می‌دادند و مدت‌ها طول کشید تا متقاعد شوند خرید اینترنتی مزیت‌های بیشتری نسبت به روشهای سنتی دارد. اما اسنپ، اولین تاکسی اینترنتی ایران بود که خدمات آژانس و تاکسی را به صورت آنلاین ارائه داد. مردم تا پیش از اسنپ هم از آژانس‌های تلفنی استفاده می‌کردند و اسنپ این نیاز را به شیوه‌ای نوین و اینترنتی برآورده کرد. بنابراین مردم زودتر آن را پذیرفتند و کاربرد عمومی پیدا کرد. تجاری سازی در دیجی کالا و اسنپ با دو روش متفاوت انجام شد.
در ادامه برای شفاف‌تر شدن این مسئله، روشهای تجاری سازی برای کسب و کارهای مختلف را بررسی می‌کنیم.
تجاری سازی ایده
ایده‌پردازی، مرحله تشکیل نطفه یک کسب و کار است. اگر هنوز در مرحله ایده‌پردازی هستید، ابتدای فرایند تجاری سازی قرار دارید. پیش از هرچیز باید بررسی کنید که ایده شما قابل اجراست یا خیر. اگر پاسخ مثبت است، باید بسنجید که آیا بعد از اجرا، نتیجه‌ای که می‌خواهید را به دست می‌آورید؟ سوال نهایی هم این است که بعد از اجرای ایده و آماده‌سازی محصولات یا خدمات برای ورود به بازار مصرف، آیا اعضای این بازار از آن استقبال می‌کنند؟
فرایند تجاری سازی ایده به سوالات بالا پاسخ می‌دهد و مسیر تبدیل ایده به کسب و کار را شفاف‌سازی می‌کند. در ادامه گام‌های فرایندی که باید برای تبدیل ایده به یک محصول یا خدمت تجاری طی کنید را توضیح می‌دهیم.
- نیازسنجی بازار هدف
- ایده‌پردازی برای برآوردن نیازهای بازار هدف به شیوه‌ای نوین
- انجام آزمایش‌های لازم و اعتبارسنجی ایده
- توسعه نمونه اولیه محصول یا ارائه خدمت در سطح محدود
- تدوین بیزینس پلن
- تأمین منابع و تدوین طرح توجیه مالی برای جذب سرمایه‌گذار
- توسعه محصول یا خدمات
- بازاریابی و فروش
- بررسی بازخوردهای بازار هدف و بروزرسانی محصولات یا خدمات
- ارائه خدمات پس از فروش
تجاری سازی اختراع و فناوری
اختراع و فناوری معمولا یک گام جلوتر از ایده هستند و به راهکاری اجرایی برای برآورده کردن یک نیاز تبدیل شده‌اند. اختراعات و فناوری‌ها به دو دسته تقسیم می‌شوند. دسته اول اختراعات و فناوری‌هایی هستند که به توسعه و پیشرفت مجموعه‌های بزرگ‌تر مانند واحدهای صنعتی و کارخانه‌ها کمک می‌کنند. دسته دوم هم اختراعاتی هستند که به صورت مستقیم با نیاز مردم ارتباط دارند و خودشان محصول یا خدمت نهایی محسوب می‌شوند و در اختیار مشتری قرار می‌گیرند. روشهای تجاری سازی برای هرکدام از این اختراعات و فناوری‌ها، متفاوت است.
اگر قصد دارید اختراع یا فناوری را به واحدهای صنعتی عرضه کنید، موارد زیر گام‌هایی هستند که باید در مسیر تجاری سازی بردارید.
- تحقیق و نیازسنجی
- ارزیابی اختراع و مناسب‌سازی آن برای نیاز صنایع
- ثبت اختراع و مالکیت معنوی
- تأمین سرمایه
- طراحی محصول و مهندسی تولید
- بازاریابی و توسعه ارتباطات با مدیران کارخانه‌ها و واحدهای صنعتی
- آموزش نیروی کار و تأمین منابع انسانی
- ارزیابی نتایج و بهینه‌سازی اختراع یا فناوری برای تناسب بیشتر با نیاز بازار
بیشتر بخوانید: خدمات تجاری سازی چیست؟ چطور یک ایده را به کسب و کار تبدیل کنیم؟
اگر اختراع یا فناوری مورد نظر شما برای عرضه مستقیم به بازار مصرف کاربرد دارند، گام‌های فرایند تجاری سازی آن به شرح زیر خواهد بود:
- نیازسنجی بازار هدف
- سازگارسازی اختراع یا فناوری با نیاز بازار
- ثبت اختراع
- عرضه در سطح محدود به بازار
- بررسی بازخوردها و اجرای تغییرات لازم
- تدوین استراتژی بازاریابی و شروع این فرایند
- تأمین منابع مالی و غیرمالی
- تولید محصول
- بازاریابی و فروش در سطح گسترده
- ارائه خدمات پس از فروش
اختراعات و فناوری‌ها معمولا باید هم‌گام با تغییرات دنیا بروزرسانی شوند تا بتوانند نیازهای تازه مشتریان را هم برآورده کنند. گاهی حتی لازم است محصول کنونی به صورت کامل بروزرسانی شود و فرایند تجاری سازی از نو برای آن صورت بگیرد.
تجاری سازی محصول و خدمات
فرایند تجاری سازی محصول و خدماتی که نمونه مشابه آن‌ها در بازار وجود دارد، ساده‌تر است. زیرا نیازی نیست بازار هدف را با آنچه ارائه می‌دهید، آشنا کنید و با معرفی مزیت‌های رقابتی، می‌توانید توجهشان را به محصولتان جلب کنید. البته همه چیز برای این دسته از کسب و کارها ساده نیست؛ تمام استارتاپ‌ها، رقبای قدرتمندی دارند که برای موفقیت باید بخشی از بازار را از آن‌ها بگیرند. این یکی از پیچیدگی‌های فرایند تجاری سازی محصولات و خدمات است که باید به آن توجه شود.
در ادامه گام‌های فرایند تجاری سازی محصولات و خدمات را لیست کرده‌ایم.
- سنجش نیاز و تحقیقات بازار هدف
- بررسی فناوری‌ها و پیدا کردن ساده‌ترین و خلاقانه‌ترین روش برای برآورده کردن نیاز بازار هدف
- ارزیابی ایده و میزان کاربردی بودن آن
- تبدیل ایده به طرح محصول
- طراحی نمونه اولیه و عرضه به بازار در سطح محدود
- سنجش واکنش اعضای بازار هدف
- تأمین منابع مورد نیاز و جذب سرمایه‌گذار
- تولید محصول
- بازاریابی و فروش
- بازبینی محصول و ارائه خدمات پس از فروش
نکته مهمی که باید به آن توجه داشته باشید این است که موارد بالا، کلیاتی درباره روشهای تجاری سازی کسب و کارهای مختلف هستند. ممکن است کسب و کار یا ایده شما با توجه به استراتژی یا مدل های تجاری سازی که انتخاب کرده‌اید، کمی با آنچه در این مقاله ذکر شد، متفاوت باشند.
برای تجاری سازی محصول یا خدمات از کجا شروع کنیم؟
بعد از پیدا کردن ایده، انتخاب مدل های تجاری سازی، اولین کاری است که باید انجام بدهید. وقتی با دیدگاه جامع به فرایند تجاری سازی نگاه می‌کنیم، همه کسب و کارها روند تقریبا مشابهی را طی کرده‌اند. اما وقتی در جزئیات دقیق می‌شویم، تفاوت‌ها بیشتر به چشم می‌آید. مدل های تجاری سازی، به صورت علمی تعیین شده‌اند و مراحل مختلف این فرایند را مشخص می‌کنند. در واقع وقتی مدل مناسبی برای تجاری سازی ایده‌ها، محصولات یا خدمات خود انتخاب می‌کنید، نقشه راهی خواهید داشت که شما را به مقصد درست هدایت می‌کند.
کلام آخر؛ تجاری سازی به مشاوره حرفه‌ای نیاز دارد
بسیاری از کسب و کارها، مراحل ابتدایی فرایند تجاری سازی را با موفقیت پشت سر می‌گذارند. آن‌ها نیازسنجی می‌کنند، تحقیقات بازار انجام می‌دهند و حتی در عرضه نمونه اولیه هم عملکرد خوبی دارند، اما وقتی مقیاس کسب و کارشان را بزرگ می‌کنند، با شکست مواجه می‌شوند. آنچه در این مقاله گفتیم، توضیحاتی جامع و تئوری درباره روشهای تجاری سازی بود. این فرایند در عمل جزئیات بیشتری دارد که بی‌توجهی به آن‌ها، کسب و کارتان را با شکست مواجه می‌کند.
بهترین روش برای موفقیت در تجاری سازی محصولات، خدمات، ایده‌ها و اختراعات، همراهی مشاوران خبره با کارآفرین‌های جوان است. شرکت شتابدهنده پیشگامان، مجموعه‌ای است که به استارتاپ‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان و کسب و کارهای تازه‌وارد کمک می‌کند برای عرضه محصولات و خدماتشان به بازار آماده شوند. با همراهی پیشگامان در فرایند تجاری سازی ایده شما، تمام جوانب را می‌سنجید و با پیش‌بینی موانع، می‌توانید آن‌ها را به موقع از پیش روی خود بردارید. در نتیجه با احتمال بیشتری به موفقیت می‌رسید. برای شروع همکاری با شتابدهنده پیشگامان، از طریق راه‌های ارتباطی موجود در سایت با ما تماس بگیرید.